Architect Ane Nauta (1882-1946) ontwierp onder meer scholen, boerderijen en woonhuizen, maar hij maakte vooral naam als bouwmeester van gereformeerde kerken in Friesland. De liefde voor de kerk en voor de bouw had hij van huis uit meegekregen: zijn vader, W.Th. Nauta, was architect-aannemer in Hijlaard en ten tijde van de Doleantie (1886) scriba van de kerkenraad. Nauta leerde het vak in de praktijk. Hij was onder meer opzichter bij de bouw van de gereformeerde kerk in Winterswijk (1905), die ontworpen was door de bekende gereformeerde architect Tjeerd Kuipers. In diens stijl ontwierp Nauta gereformeerde kerken in IJlst (1910), Aalten (Oosterkerk, 1914), Lollum (1916) en Raard (1916).

Tot 1920 was Nauta gemeentearchitect van Westdongeradeel. Ook in Ternaard ontwierp hij de gereformeerde kerk (1921). Vernieuwend was zijn ontwerp voor de gereformeerde kerk in Heerenveen (1921), een van de eerste twee betonnen kerkgebouwen het andere staat in Tijnje).

In de jaren twintig tekende Nauta voor ongeveer de helft van de nieuwgebouwde gereformeerde kerken in Friesland. Vanuit Leeuwarden, waar hij zich met zijn gezin gevestigd had, reisde hij door heel de provincie. Als architect ontwikkelde hij in die jaren steeds meer een eigen stijl, die te herkennen is in de gereformeerde kerken in Joure (1922), Wouterswoude-Driesum (1923), Wolvega (1923), Marrum (1924), Tzummarum (1924), Nes (Dongeradeel) (1925), Wirdum (1925) en Dokkum (Noorderkerk en Oosterkerk, 1926). Voor gereformeerde begrippen uitbundiger is de kerk in Beetgumermolen (1925), wat uiteraard samenhangt met de financiële mogelijkheden. Eenvoudiger zijn de kerken in Lioessens (1927) en Sexbierum (1927). In verscheidene plaatsen was het samengaan van afgescheidenen en dolerenden reden voor nieuwbouw, zoals in Dokkum, Sint-Annaparochie (1926) en Bolsward (1929).

De laatste tijd groeit de belangstelling en de waardering voor de architectuur uit de eerste helft van de twintigste eeuw. Daarom is het goed om even stil te staan bij het belang van de Stadslaankerk en wellicht nog eens een ‘tsjerkepaad’ uit te zetten langs kerken van Nauta.
Peter Dillingh